تفاوت اقامت و تابعیت چیست؟

تمامی افرادی که هدف مهاجرت به یک کشور را دارند، حائز سوالاتی مانند هستند. احتمالاً نخستین سوالی که برای آن ها مطرح می شود این باشد که چگونه به ماندن و تابعیت مملکت مقصد دست پیدا کنیم. ولی تفاوت ماندن و تابعیت یک مملکت چیست؟ چرا حقوق دانان بر این باورند که برای دستیابی به تابعیت نیاز به داشتن اقامت است؟ تحمیل تابعیت چیست؟ آیا دو یا چند تابعیتی بودن یا به اصطلاح داشتن تابعیت مضاعف برای یک فرد مناسب است؟ به طور کلی قصد از تابعیت مضاعف چیست؟ امکان سلب ماندن و تابعیت وجود دارد؟ چه کشورهایی تابعیت دوگانه یا چندگانه را می پذیرند؟

سوالاتی که متقاضیان مهاجرت در ذهن دارند، ولی بدبختانه شوربختانه کارشناسان قابل اعتمادی را نمی یابند که در امور حقوق بین الملل خصوصی و در باب ماندن و تابعیت کار و جنبش داشته و بتوانند آن ها را راهبری نمایند.

در نخست بیچارگی است لغایت قبل از پرداختن به بحث ماندن و تابعیت، اشاره ای به حقوق بین الملل خصوصی به عنوان دربردارنده مباحث حقوقی تابعیت داشته باشیم.

حقوق بین الملل خصوصی شاخه ای از دانش حقوق است که از قواعد ناظر بر روابط میانی اشخاص خصوصی در زندگی بین الملل گفتگو می­ کند. حقوق بین ­الملل خصوصی را می توان به صورت زیر تقسیم بندی کرد :

• تقسیم جغرافیایی و ی اشخاص (شامل مباحث اقامت و تابعیت)
• وضعیت حقوقی بیگانگان
• تعارض قوانین

لذا همانطور که مشخص است اقامت و تابعیت دو عامل بخش جغرافیایی اشخاص در جوامع بین المللی و در بین دولت ها می باشند. در نتیجه کسی می تواند شما را در این موارد راهنمایی نماید که کارشناس امور حقوقی در شاخه حقوق بین الملل خصوصی باشد، نه موسسه هایی با عناوین کوچ که در سطح مملکت وجود دارند.

اکنون به تعریف تابعیت و اقامت طبق سایت ویکیپدیا پرداخته و آن را از منظرهای متفاوت مورد رسیدگی قرار می دهیم.

تعریف اقامت و تابعیت 

تعریف تابعیت

تابعیت اصطلاحی در حقوق بین الملل خصوصی و به معنای عضویت فرد در جمعیت تشکیل دهنده دولت است. به عبارت سایر تابعیت رابطه ای ی، بین المللی، داخلی، حقوقی و معنوی بین شخص و کشور متبوع اش است که سبب می شود در قبال یکدیگر تکالیفی را بجا آورند.

این برگزیدن برای تعریف دارای انگیزه ها حقوقی است که به جهت دور نشدن از بحث، به آن ها نمی پردازیم.

براساس اصول کلی حاکم بر تابعیت در جهان، هر فردی باید حائز تابعیت باشد؛ از طرفی بنابر سرآغاز قرارداد 1930 لاهه، بهتر است که هر فردی تنها حائز یک تابعیت باشد و نباید بیش از یک تابعیت تحت عنوان تابعیت مضاعف داشته باشد. از این رو چهار اصل زیر را برای تابعیت در عقیده می گیرند :

• هرکسی باید دارای تابعیت باشد – بایستگی تابعیت و نفی بی تابعیتی
• نداشتن بیش از یک تابعیت – نفی دو تابعیتی
• تغییر پذیری تابعیت – ترک یک تابعیت و دریافت تابعیتی دیگر
• ممنوع بودن سلب تابعیت

در هریک از موارد بالا، دولت ها باید به گونه ای قانونگذاری نمایند که همگی اصول فوق الذکر رعایت شوند. برای مثال در مورد تغییر پذیری تابعیت باید این امکان وجود داشته باشد که شخص بتواند به سبب عواملی چون ازدواج، تغییر تابعیت والدین و … به لحاظ قانونی ترک تابعیت نماید.

برای تحمیل تابعیت، شیوه های متفاوتی را در نظر می گیرند، که ما در این نوشتار برای راحتی در انتقال مطالب، این طور ذکر می کنیم:

• تابعیت اصلی که مربوط به دو سیستم خون و خاک می باشد.
• تابعیت اکتسابی که خویش به چهار تقسیم دسته می شود.

در سیستم خون، که تابعیت نسبی نیز نامیده می شود، بچه بدنیا آمده تابعیت والدین خویش را کسب خواهد کرد. و در سیستم خاک، تابعیت کشوری به طفل دیتا خواهد شد که در قلمرو حاکمیت آن بدنیا آمده باشد.

در تابعیت اکتسابی، تابعیت از طریق تحصیل و در نتیجه اراده فرد، تبعی و در نتیجه آهنگ فردی دیگر، تحققی و درنتیجه ازدواج، و در پایان اجباری می باشد.

قبل از پرداختن به تابعیت مضاعف و تعارض قانون در این خصوص، بحث ماندن را در چند سطر و اختصار بیان می کنیم.

تعریف اقامت

اقامت رابطه ای است مادی و حقوقی که بدون توجه به تابعیت شخص، فرد را به قسمتی از خاک یک کشور مربوط می سازد. در واقع می گوییم اقامتگاه هر شخص، محیط‌ معینی از یک کشور است که رابطه ای مادی و حقوقی بین آن کشور و شخص برپایی می کند.

اگر شخصی با تابعیت مملکت خود بخواهد در کشوری دیگر ماندن داشته باشد، باید ابتدا از آن مملکت صلاحدید و پروانه ورود کسب نماید و سپس اقدام به دریافت دستور اقامت کرده و برای مدتی معین که در قانون آن مملکت آمده است در آنجا حیات کند. سپس با گذر موعد مشخص، فرد می تواند تقاضا تابعیت نماید. لذا در حالت کلی، در اکثر مواقع نخست دربایستن به دریافت مجوز برای اقامت در یک کشور و بعد متعلق به رسیدن به تابعیت آن مملکت می باشد.

تابعیت مضاعف

اکنون موعد آن است لغایت به تابعیت مضاعف و تعارض قانون در این خصوص بپردازیم.

تابعیت مضاعف به معنای داشتن دو یا چند تابعیت برای شخص است. لذا در حالی که شخص تابع دولتی است، دولت یا دولت های دیگری نیز او را تابع خویش می دانند. درنتیجه شخصی که بیش از یک تابعیت دارد، حائز یک چگونگی غیرعادی است؛ چرا که تابعیت منشاء حقوقی تکالیف فرد در مساوی آن کشور است. به عبارت دیگر: تابعیت دوگانه یعنی فردی در یک سررسید بتواند شهروند دو مملکت متفاوت به حساب آید، به طوری که باتوجه به قوانین دارای گذرنامه هر دوکشور باشد.

دیدگاه های متفاوتی در بین کشورها نسبت به دارا بودن دو یا چند پاسپورت توسط افراد تبعه خویش وجود دارد. یه طوری که برخی از دولت ها آن را نهی و حتی قانون هایی را برای بازدارندگی متعلق به وضع کرده اند؛ ولی برخی از دولت ها داشتن گذرنامه کشورهای سایر را امری مجاز و بدون محدودیت می دانند.

در این امتداد کشورهایی همانند دانمارک ، چین ، هند ، نروژ و ژاپن با وضع قوانینی بازدارنده، داشتن بیش از یک پاسپورت را بازداری کرده اند. همچنین در اکثر کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی، داشتن تابعیت دوگانه منع شده است و در این کشور جریمه های سنگینی نیز درنظر می گیرند. در ضمن جهت کسب اطلاعات اغلب می توانید به تارنما کشورهای مذکور همانند کوچ به دانمارک مراجعه نمایید.

این در حالی است که در کشورهایی همانند سوئد، کانادا، انگلستان، و ایالات متحده امریکا داشتن تابعیت دوگانه منع قانونی ندارد.

اکنون پروا به این نکته بایسته است که برای بدست آوردن تابعیت برخی از کشورهای منع کننده تابعیت مضاعف، این سخت هستی دارد که شخص باید تابعیت اولی خویش را سلب نماید.

البته در برخی از همین کشورها مانند نروژ، سویس و … تحت شرایطی که برای هر یک از کشورها به صورت عام و خاص بیان می شود، امکان حفظ تابعیت اولیه توسط درخواست کننده هستی دارد. برای مثال یک فرد ایرانی فقط تحت شرایط پایین می تواند تابعیت ایرانی را حفظ نماید:

• هزینه بیهودگی تابعیت بسیار زیاد باشد
• مدت زمان بیهودگی تابعیت بسیار زیاد باشد
• به دلایل امنیتی، شخص نتواند با ادارات و سازمان های کشور مبداء ارتباط پایدار کند.

تابعیت مضاعف چگونه بوجود می آید؟

تابعیت مضاعف گاهی در سررسید تولد و برخی مواقع بعد متعلق به بوجود می آید. در اولی به علت تعارض بوجود آمده در دو سیستم خاک و خون این تابعیت شکل می گیرد. و در نوع دوم در اثر تحصیل تابعیت جدید است که ممکن است از راه تعارض در دو سیستم اشاره شده و یا حتی ازدواج باشد.